مدیریت پروژه ومهندسی مدیریت پروژه
مديريت پروژه چيست؟
پروژه عبارتست از فعاليت مشخص و محدود كه براي تكميل آن در زمان مشخص شده، بايد منابع و امكانات لازم فراهم شود. هر پروژهاي منحصربهفرد بوده و از لحاظ منابع به ويژه نيروي انساني به سازمان اصلي خود وابسته است. تمامي پروژهها به طور اجتنابناپذيري دستخوش تغيير قرار ميگيرند؛ يعني ممكن است طبق برنامه و بودجهاي كه از قبل براي آن پيشبيني شده، انجام نگيرند و تا اندازهاي از آن منحرف شوند. مديريت پروژه شامل برنامهريزي كلان، اجرا، كنترل و نظارت و هماهنگي يك پروژه از مرحله طرح ايده تا تكميل آن است؛ به گونهاي كه نيازهاي پروژه در زمان مشخص و طبق بودجه پيشبيني شده و مطابق استانداردهاي موردنياز به انجام برسد.
امروزه، اهداف يك مدير پروژه تفاوتي با اهداف يك مدير پروژه در سدههاي گذشته ندارد. اهداف هر دوي آنها، تركيب منابع انساني، ماشينآلات و مواد اوليه براي يك مدت زمان مشخص به منظور انجام يك پروژه طبق مشخصات، زمان و بودجه تعيين شده ميباشد. البته بايد گفت كه امروزه مديران پروژه ابزاري در اختيار دارند كه آنها را قادر ميسازد تا چند فعاليت موازي را به طور همزمان كنترل كرده و اين امر امكان تصميمات آگاهانهتر به همراه اعتماد و سرعت بيشتر را براي آنها فراهم نموده است. آشنايي كليه اعضاي تيم پروژه با متدولوژي مديريت پروژه ضروري است. مهندسان، كارشناسان و متخصصان جوان با فراگيري اين متدولوژي ميتوانند مسووليتهايي را بپذيرند كه قبلا بر عهده افراد باتجربه بوده است.
مهندسی مدیریت پروژه:
مهندسی مدیریت پروژه تلفیق علم ، هنر و فن است و به منظور آموزش برای انجام فعالیت های آماده سازی، نظارت و اجرای پروژه ، به ویژه پروژه های عمرانی طرح ریزی شده است.
ویژگی اصلی تخصص مهندسی پروژه ، ماهیت بین رشته ای آن است . این رشته تلفیقی از رشته های مهندسی عمران ، مهندسی صنایع و رشته مدیریت می باشد.تاکیدات اصلی در رشته مهندسی مدیریت پروژه بر روی تلفیق دانش و اجرا،کاربردی بودن آموزه و مدیریت صحیح پروژه های عمرانی متمرکز است.
فعالیت های در نظر گرفته شده برای مهندسین مدیریت پروژه در نظام مهندسی ساختمان،جهت تصدی پست مهندس مجری تعریف شده است و در حال حاضر این وظیفه توسط مهندسین عمران انجام می شود.
لیکن از آنجا که مهندسین عمران با مهارت های مرتبط با دانش حقوقی پروژه ها ، اصول مدیریت صحیح پروژه ها و مواردی از این دست آشنایی ندارند، رشته مهندسی مدیریت پروژه با هدف رفع خلاء موجود در فعالیت مهندسین مجری طراحی گردیده است. همچنین تسلط مهندسین مدیریت پروژه بر پایه های مهندسی عمران و صنایع و اصول مدیریتی ،ایفای نقش کارشناسان در پروژه های عمرانی را بسیار پر رنگ ساخته است.
برنامهريزي:
برنامهريزي پروژه با مديريت پروژه اغلب اشتباه گرفته ميشود. مديريت پروژه با برنامهريزي پروژه آغاز و با كنترل و نظارت پروژه خاتمه مييابد. نرمافزار مديريت پروژه، تا اندازه زيادي يك نرمافزار برنامهريزي و كنترل پروژه محسوب ميشود.
برنامهريزي پروژه شامل موارد زير ميباشد:
- برنامهريزي درباره تكنيكها و روشهاي مورد نياز؛
- انتخاب از ميان نيروهاي داخلي يا پيمانكاران؛
- تصميمگيري درباره جريان نقدي (بودجه يا برنامه هزينههاي پروژه)؛
تصميمگيري درباره جدول زمانبندي فعاليتهاي پروژه (برنامه زمانبندي).
اصلاح و بهبود برنامه پروژه توسط نرمافزار مديريت پروژه امكانپذير است. به اين صورت كه نخست از روي نسخه اوليه و پيشنويس برنامه، اطلاعات مربوط به فعاليتها به ترتيب تقدم و تاخر به همراه اطلاعات مربوط به زمان هر فعاليت، منابع و هزينههاي هريك از آنها، وارد رايانه ميشود. سپس با تحليل مكرر اطلاعات خروجي تا زماني كه به يك برنامه رضايتبخشي رسيد، ميتوان برنامه را اصلاح كرد.
انتخاب مدير پروژه:
واژه مدير پروژه اغلب به طور دقيق به كار برده نميشود. در آمريكا به هر كسي كه مسوول ساخت يك ساختمان – كوچك يا بزرگ – باشد، مدير پروژه گفته ميشود. در پروژههايي كه به صورت سرمايهگذاري مشترك صورت ميگيرد، مدير پروژه توسط يكي از شركا انتخاب ميشود. در پروژههاي صنعتي، تجاري يا زيرساختي، معمولا كارفرماي پروژه يكي از كاركنانش را به عنوان مدير پروژه تعيين ميكند. در پروژههايي كه چند فاز دارد، افرادي كه مسوول برنامهريزي، اجرا و نظارت هر يك از اين فازها ميباشند نقش يك مدير پروژه را نيز ايفا ميكنند. در پروژههاي بزرگ و متوسط، از يك تيم مديريت پروژه به جاي يك فرد استفاده ميشود.
با توجه به مسووليت چشمگيري كه بر عهده مدير پروژه قرار دارد، انتخاب، آموزش و اختيارات مدير پروژه از اهميت بالايي برخوردار است. انتخاب مدير پروژه از جمله موضوعاتي است كه بايد به دقت انجام شده و همچنين وظايف او به خوبي تعريف شوند. مدير پروژه بايد داراي اختيارات كافي باشد تا بتواند پروژه را تا پايان بدون مراجعه مكرر به كارفرماي پروژه به طور رضايتبخشي انجام دهد.
وظايف يك مدير پروژه عبارت است از:
* تعريف پروژه؛
* برنامهريزي؛
* تعيين ساختار تصميمگيري؛
* كنترل و نظارت.
اهداف مورد نظر در مهندسی مدیریت پروژه :
- اعمال صحیح آئین نامه ها و مقررات مربوطه
-ارتقای کیفیت ساخت در پروژه های عمرانی
-ایمنی ، بهداشت ، بهره دهی و صرفه اقتصادی در اجرای پروژه
-مدیریت صحیح عوامل اصلی پروژه شامل هزینه ، کیفیت و زمان
توانایی های فارغ التحصیلان:
مهندسین مدیریت پروژه تخصص های مرتبط با مهندسی عمران،مهندسی صنایع و اصول مدیریت و نظارت بر اجرای پروژه های عمرانی را در دوره تحصیلی خود فرا می گیرند.لذا این کارشناسان در زمینه مهارت های کاربردی و اجرایی مرتبط با سه تخصص فوق توانمند می باشند.
از جمله مهارت های تخصصی کارشناسان این رشته می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- تسلط بر دانش حقوقی پروژه ها
- تسلط بر مقررات ملی ساختمانی و آئین نامه های اجرایی
- آشنایی با امور مالی و حسابداری ویژه
- طراحی اجرایی و نظارت براجرای پروژه
- تسلط بر انجام هماهنگی بین عوامل ذیربط پروژه
- شناخت موثر از مصالح و ماشین آلات
- آشنایی با مقررات اداری مرتبط
- ایجاد دیدگاه مبتنی بر اخلاق مهندسی در اجرای پروژه
- توانایی نقشه خوانی مهندسی
- کسب دید عمیق از ایمن سازی کارگاه ساخت